سیستم عامل سرور چیست؟ معرفی انواع سیستم عامل

سیستم عامل های سرور نقش حیاتی در پشتیبانی از زیرساخت های فناوری اطلاعات دارند. سیستم عامل های سرور به گونه ای طراحی شده اند که خدمات مختلفی را در محیط های شبکه و اینترنت با دقت و کارایی بالا ارائه می دهند. از سیستم عامل های مبتنی بر ویندوز گرفته تا لینوکس هر کدام با ویژگی ها و قابلیت های منحصر به فرد خود گزینه های مختلفی را ارائه می دهند و کاربران پس از خرید سرور مجازی میتوانند به مدیریت سرور بپردازند. در این مقاله به بررسی دقیق و کامل سیستم عامل سرور و معرفی بهترین سیستم عامل برای سرور مجازی و سرور اختصاصی می پردازیم.

سیستم عامل سرور چیست؟

تفاوت اصلی سیستم عامل سرور با سایر سیستم عامل ها این است که مختص برای سرور ارائه شده است. سرورها کامپیوترهای قدرتمندی هستند که برای مدیریت شبکه های داده و ارائه خدمات مختلف به کاربران از جمله تامین زیرساخت، استفاده می شوند. سیستم عامل سرور برای ارائه خدمات به صورت مستمر و با کارایی بالا باید از قابلیت اطمینان، امنیت، ثبات و مقیاس پذیری بالایی برخوردار باشد. برخی از ویژگی های مهم سیستم عامل های سرور عبارتند از:

• مدیریت منابع: مدیریت بهینه منابع سخت افزاری مانند حافظه، پردازنده و فضای دیسک
• امنیت: ایمن سازی داده ها و شبکه ها از طریق ابزارهای امنیتی مختلف
• پایداری و قابلیت اطمینان: تضمین عملکرد مداوم و پایدار با حداقل خرابی و خرابی
• مقیاس پذیری: توانایی ارتقا و گسترش برای رفع نیازهای در حال تغییر
• پشتیبانی از چند برنامه: اجرای چندین برنامه و خدمات برای کاربران شبکه

سیستم عامل های رایج سرور شامل ویندوز سرور، سیستم عامل لینوکس (با توزیع های مختلف مانند Ubuntu Server،Red Hat Enterprise Linux و…) و ویندوز است که می توانید پس از خرید سرور اختصاصی و سرور مجازی از هر یک از آنها برای سرور خود استفاده کنید. هر کدام از این سیستم عامل ها دارای ویژگی ها و قابلیت های منحصر به فردی هستند که برای کاربردهای مختلف پیکربندی می شوند.

انواع سیستم عامل سرور

امروزه محبوب ترین انواع سیستم عامل سرور در بین مشاغل مختلف عبارتند از Microsoft Windows Server، Linux، Unix و macOS Server. طبق برخی آمار، تقریبا 80 درصد سرورها از سیستم عامل لینوکس استفاده می کنند و حدود 20 درصد سرورها به نسخه های مختلف ویندوز سرور مجهز هستند.
البته شاید دلیل این تفاوت فاحش در سهم بازار سیستم عامل سرور، رایگان بودن لینوکس است و مانند ویندوز نیازی به انواع لایسنس و مجوزهای مبتنی بر کاربر ندارد. در واقع هر سیستم عاملی مزایا و معایب خود را دارد و محبوبیت آن به سهولت استفاده و مهارت های فنی کاربر و امکانات سیستم عامل بستگی دارد. بیایید نگاهی به رایج ترین انواع سیستم عامل سرور بیندازیم.

1- ویندوز سرور

ویندوز سرور خانواده ای از سیستم عامل های سرور است که توسط مایکروسافت توسعه یافته و بر روی هسته ویندوز NT اجرا می شود. Windows Server یک رابط کاربر پسند، سازگاری با سخت افزارها و نرم افزارهای مختلف، ادغام با Active Directory و سایر محصولات مایکروسافت، مدیریت در سطح سازمانی، ذخیره سازی داده ها، پشتیبانی از نقش ها و برنامه های مختلف سرور را در اختیار کاربران قرار می دهد.

برروی برخی سرورهای فرتاک سرور، سیستم عامل ویندوز نصب و پیکربندی شده تا بتوانیم هاست ویندوز پلسک را به کاربران ارائه دهیم تا نیازهای خود را پوشش دهند.

انواع سرورهای ویندوز دارای مدیریت حافظه مجازی، تجربه رابط کاربری گرافیکی کامل، چند وظیفه ای و سازگاری با دستگاه های جانبی مختلف هستند و معمولاً تا 10 سال توسط مایکروسافت پشتیبانی می شوند. ویندوز سرور همچنین ویژگی های امنیتی مانند رمزگذاری، فایروال، آنتی ویروس و کنترل دسترسی را فراهم می کند.
این سیستم عامل در چندین نسخه مختلف از جمله Windows Server 2016، Windows Server 2019 و Windows Server 2022 و… موجود است و می تواند توسط مشاغل کوچک برای سازمان های بین المللی با شعبه های متعدد در سراسر جهان استفاده شود.

مزایای ویندوز سرور

• رابط کاربری گرافیکی بصری
• پشتیبانی از سیستم های متقارن با چندین پردازنده
• پشتیبانی عالی از برنامه های شخص ثالث
• ارائه نسخه های مختلف

معایب ویندوز سرور

• نیاز به مجوز مبتنی بر کاربر دارد.
• در مقایسه با انواع دیگر سیستم عامل های سرور در برابر تهدیدات امنیتی و ویروسی آسیب پذیرتر است.

2- سیستم عامل لینوکس سرور

لینوکس نوع دیگری از سیستم عامل سرور از خانواده سیستم عامل های شبه یونیکس است که تمامی ویژگی های یونیکس را دارد. لینوکس سرور یک سیستم عامل متن باز است که به صورت رایگان در دسترس کاربران است و عملیات چند کاربره، چند فرآیندی و چند رشته ای را تسهیل می کند.
لینوکس سیستم عامل غالب در سرورها و ابررایانه ها است. بر اساس آمارهای مختلف، مشخص شده است که بیش از 96.4 درصد از 1 میلیون سرور برتر جهان از لینوکس به عنوان سیستم عامل سرور خود استفاده می کنند.

فرتاک سرور با پیکربندی سرورهای لینوکسی مفتخر به ارائه هاست لینوکس سی پنل می باشد. بر روی سرور میزبان، سیستم عامل لینوکس نصب شده است برهمین اساس اینگونه نام گرفته.
لینوکس عملکرد بلادرنگ خوبی دارد، قدرتمند و قوی است و به‌طور رایگان از طریق بنیاد نرم‌افزار آزاد CNU تحت GPL در دسترس است. لینوکس همچنین از ویژگی های امنیتی مانند SELinux، AppArmor، فایروال ها، رمزگذاری و احراز هویت پشتیبانی می کند.
بسته نرم افزاری سیستم عامل لینوکس شامل نرم افزارهای کاربردی مانند ویرایشگر متن و یک کامپایلر زبان سطح بالا است که به سیستم اجازه می دهد از طریق پنجره ها، نمادها و منوها کنترل شود. با این حال، برای انتخاب یک سیستم عامل سرور لینوکس، شرکت ها باید اطمینان حاصل کنند که در نصب، نگهداری و عیب یابی آن تخصص فنی جامعی دارند.

علاوه بر این، لینوکس از نقش ها و برنامه های سرور مختلف از طریق توزیع ها و انواع مختلف پشتیبانی می کند، برخی از محبوب ترین توزیع های سرور لینوکس عبارتند از:

• اوبونتو
• آلمالینوکس
• دبیان
• ردهت
• و…

سیستم عامل اوبونتو

این سیستم عامل لینوکس پایدار، ایمن و آسان برای مدیریت ابزارهای مختلفی را برای مدیریت سرورها، خدمات شبکه، وب سرورها و سیستم های ابری ارائه می دهد.
سرور دبیان یا دبیان گنو
سرور دبیان یا دبیان گنو/لینوکس یک توزیع لینوکس بر اساس کد منبع باز دبیان است که بر اساس اصول آزادی نرم افزار توسعه یافته است. این سیستم عامل پایدار و قابل اعتماد برای استفاده در سرورها، سیستم های توسعه و انواع محیط های شبکه مناسب است.
دبیان به عنوان پایه برخی از توزیع‌های دیگر مانند اوبونتو عمل می‌کند و با ارائه به‌روزرسانی‌های امنیتی منظم تا زمانی که مورد استفاده رایج است، پشتیبانی طولانی‌مدت را ارائه می‌کند.

آرچ لینوکس Arch Linux

Arch Linux یک توزیع لینوکس با رویکردی ساده، پویا و به روز است که برای کاربران حرفه ای و دوستداران شخصی سازی طراحی شده است. این توزیع از مدیریت بسته Pacman و سیستم init خود به نام systemd استفاده می کند و از کاربران خواسته می شود تا سیستم خود را با دقت بسازند و تنظیمات را دقیقاً مدیریت کنند. آرچ لینوکس به دلیل سادگی، انعطاف پذیری و محیط خط فرمان، توجه بسیاری از کاربران پیشرفته را به خود جلب کرده است.

Red Hat Enterprise Linux (RHEL)

نوع دیگری از سیستم عامل سرور، یک توزیع تجاری مبتنی بر لینوکس است که توسط Red Hat طراحی و تولید شده است و با نام Red Hat Enterprise Linux در نسخه های سرور و دسکتاپ برای x86-64، Power ISA، ARM64 و IBM Z موجود است. RHEL که در ابتدا به عنوان سرور پیشرفته لینوکس Red Hat منتشر شد، بعداً به Red Hat Enterprise Linux AS تغییر نام داد که شامل دو توزیع بود:

1. Red Hat Enterprise Linux ES
2. Red Hat Enterprise Linux WS

RHEL بیشتر در مراکز داده و خدمات میزبانی ابری برای سازمان های بزرگ استفاده می شود. دارای ویژگی های پیشرفته تری است که در اوبونتو یا CentOS موجود نیست. برخی از نسخه های RHEL نیز به صورت تجاری توزیع شده و برای حجم کاری کوچک رایگان هستند.

مزایای لینوکس سرور

• امنیت بالا
• تنوع گسترده توزیع ها
• نرم افزار متن باز و یکپارچه
• امکان کنترل سیستم با استفاده از رابط کاربری گرافیکی

معایب لینوکس سرور

• عدم پشتیبانی طولانی مدت برای برخی از توزیع ها
• پیچیدگی عملیات
• نیاز به دانش فنی بر پیکربندی

3- سیستم عامل های مبتنی بر یونیکس

از دیگر انواع سیستم عامل های سرور ، می توان به سیستم عامل های مبتنی بر یونیکس اشاره کرد. یونیکس در اصل یک سیستم عامل برای کامپیوترهای کوچک بود و با گذشت زمان به یکی از گسترده ترین سیستم عامل های سروری تبدیل شد.
زبان برنامه نویسی یونیکس C است که ارتباط پورت های یونیکس را با بسیاری از دستگاه ها برقرار میکند. یونیکس از محیط چند کاربره TCP/IP پشتیبانی میکند و سطح بالایی از ثبات و امنیت را ارائه می دهد و معمولاً در سرورهای محیط های سازمانی استفاده می شود. برخی از نمونه های سیستم عامل یونیکس عبارتند از:

• سولاریس
•  AIX
•  HP-UX
• FreeBSD (شبه یونیکس)چ

سیستم عامل شبه یونیکس FreeBSD

نوع دیگری از سیستم عامل سرور FreeBSD منبع باز و مبتنی بر سیستم عامل یونیکس است. این سیستم عامل بیشتر به عنوان وب سرور در میان عملیات مرتبط با شبکه استفاده می شود. از مزایای سیستم عامل FreeBSD میتوان گفت کاملا رایگان و پرسرعت است و امنیت بالایی دارد اما یادگیری آن دشوار است. FreeBSD به عنوان یک سرور ایمیل، وب سرور، فایروال و غیره پیکربندی می شود.

مزایای سیستم عامل یونیکس

• پشتیبانی از محیط چند برنامه ای
• سطح امنیت بالا
• ثبات بالا
• مناسب برای سازمان های بزرگ

معایب سیستم عامل یونیکس

• عدم وجود نسخه استاندارد یونیکس به دلیل فروش توسط فروشندگان مختلف

4- سیستم عامل اختصاصی NetWare

NetWare یک سیستم عامل شبکه مبتنی بر سرور است که توسط Novell در اوایل دهه 1980 توسعه یافت و برای استفاده به یک سرور اختصاصی در شبکه نیاز داشت. ابتدا در شبکه های کامپیوتری اولیه، به ویژه رک های سرور، سیستم عامل سرور NetWare به طور گسترده در شبکه محلی (LAN) استفاده می شد.
NetWare از چندین پردازنده و مدیریت حافظه فیزیکی با ظرفیت بالا پشتیبانی می کند و قابلیت اشتراک گذاری عالی دارد. این سیستم عامل همچنین مقیاس پذیری بالایی را برای شبکه های شرکتی از طریق استانداردها و پروتکل های فایل فراهم می کند و طیف گسترده ای از رابط های مدیریتی از جمله رابط وب را ارائه می دهد.
نسخه‌های 2 و 3 NetWare عمدتاً برای فایل سررو و پرینت سرور مبتنی بر LAN استفاده می‌شوند که از پروتکل Internetwork Packet Exchange (IPX) استفاده می‌کنند و از طریق برنامه‌های MS-DOS مبتنی بر منو مدیریت می‌شوند.

مزایای سیستم عامل اختصاصی NetWare

• مناسب برای پرینت سرور و فایل سرور
• عملکردهای اشتراک گذاری قوی

معایب سیستم عامل NetWare

• قیمت بالا
• پشتیبانی ضعیف
• عدم سازگاری با برنامه های شخص ثالث
• نصب چالش برانگیز در مقایسه با انواع سیستم عامل سرور

5- سیستم عامل سرور macOS

MacOS Server یک سیستم عامل سرور شبیه یونیکس است که بر پایه macOS توسعه یافته توسط اپل ساخته شده است. این سیستم عاملع ملکرد سرور و ابزارهای مدیریت سیستم و همچنین ابزارهایی را برای مدیریت دستگاه های macOS و iOS ارائه می دهد.
اگر از کلاینت های مک در شبکه خود استفاده می کنید، macOS مخصوص سرور می تواند به راحتی ویژگی هایی را برای کلاینت ها ایجاد کند. اگرچه macOS Server یک نوع رایج از سیستم عامل سرور است، اما فقط بر روی Mac و سخت افزار اپل اجرا می شود و برنامه های شخص ثالث زیادی ندارد.

مزایای سیستم عامل macOS مخصوص سرور

• رابط کاربری گرافیکی
• مدیریت آسان
• پشتیبانی از چندین توزیع

معایب سیستم عامل macOS مخصوص سرور

• نصب اختصاصی روی سخت افزار اپل
• عدم پشتیبانی از برنامه های شخص ثالث
• قیمت بالا

جمع بندی

انتخاب بهترین سیستم عامل برای سرور به نیازهای خاص کسب و کار و فناوری مورد استفاده در بستر آنلاین بستگی دارد. فرقی نمی‌کند ویژگی‌های امنیتی پیشرفته، پشتیبانی از چندین برنامه کاربردی یا انعطاف‌پذیری و کاهش هزینه برای شما مهم باشد. در نهایت، گزینه های مختلف سیستم عامل سرور مانند ویندوز سرور، لینوکس و یونیکس وجود دارد که نیازهای شما را برآورده می کند. در این مقاله سعی کردیم سیستم عامل های مخصوص سرور را معرفی کنیم تا بتوانید بهترین گزینه را انتخاب کنید.